Piše: Jagoda Savić
U Subotici je 9 avgusta ove godine uhapšen tridesetpetogodišnji Željko Častvan zajedno sa još trojicom sugrađana, nakon čega je dobio i 30 dana pritvora pod optužbom da je pokušao rušiti ustavni poredak države Srbije. Kod ovog hapšenja ima nekoliko vrlo čudnih stvari koje upadaju u oči svakom onom ko pretenduje da misli svojom glavom.
Najprije, Željko je jedini uhapšeni protestant od nekoliko hiljada ljudi koji su protestvovali protiv kopanja litijuma u Srbiji. Da podsjetimo, tehnologija proizvodnje litijuma opasno zagađuje vodu, zemlju i hranu i svugdje gdje je vađen iz zemlje, litijum je ostavio potpuno opustošen kraj. Naučni rad na temu: “Primjeri destruktivne rudarske prakse i osvrt na projekt „Jadar u Srbiji“ “, koji je objavljen u naučnom časopisu Acta geographica Bosniae et Herzegovinae br. 21, je vrlo argumentovano objasnio nenadoknadivu štetu od iskopavanja litijuma. U tom stručnom timu bili prof.dr. Ratko Ristić, Dragana Đorđević, Luka Đorđević, Ivan Malušević, Siniša Polovina, Boris Radić i Vukašin Milčanovićsa Šumarskog fakulteta, Instituta za hemiju, tehnologiju i metalurgiju (IHTM) i iz Advokatske kancelarije “Sreten Đorđević”, svi iz Beograda. Oni su, između ostalog, upozorili da bi kopanjem litijuma bilo ugroženo oko 450 vrsta bilјaka i životinja, od čega 145 zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta!
Drugo, optužba protiv Željka se svodi na to da je unaprijed osumnjičen za planiranje nereda u Beogradu, dakle, za namjeru koju nije izvršio, što pravnici zovu djelo u pokušaju. Svoje „planiranje“ je trebao realizovati sutradan 10 avgusta na velikom ekološkom protestu protiv iskopavanja litijuma u Beogradu. Njegovi hapsitelji su zaboravili da Evropska konvencija o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda kaže da građani imaju pravo i da idu na proteste i da se okupljaju, i da imaju svoje mišljenje i da ga izraze.
Treće, Željkovo hapšenje nije objavljeno na web stranici Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije iako se radi o jednom od najtežih krivičnih djela protiv države! Na web stranici MUP-a RS se našlo prostora za vijesti o hapšenju osumnjičenog za teška djela protiv bezbjednosti saobraćaja u Leskovcu, o hapšenju osumnjičenog za nasilje u porodici u Novom Sadu, o vožnji pod dejstvom alkohola sa nastalom saobraćajnom nezgodom u Novom Pazaru, o zalivanju stabljika kanabisa u Leskovcu, o vožnji pod dejstvom alkohola i bez vozačke dozvole u Zaječaru, o pokušaju ubistva z Kragujevcu, o pronađenom amfetaminu u Novom Sadu, o saobraćajnim prekršajima u Sremskoj Mitrovici, o hapšenju osumnjičenog za ugrožavanje sigurnosti sudije u Leskovcu, o protivpravnom prisvajanju 1562500 dinara, o pronađenom amfetaminu u Novom Sadu, a nema vijesto o ugrožavanju ustavnog poretka, kao da MUP-u Srbije Ustav uopšte nije važan!!
Četvrto, novina „Kurir“ je posebno apostrofirala da je Željko poznat po raspirivanju mržnje prema migrantima. Sticajem okolnosti sam nekoliko godina na Fejsbuku pratila Željkove objave i odgovorno tvrdim da u njegovim objavama nije bilo nikakve mržnje prema migrantima već da je tražio da im vlasti odrede zonu kretanja. Isto tako, Željko je u više navrata policiji u Subotici dostavljao dokaze o tome da su migranti naoružani, prijavljivao je njihovo nasilničko ponašanje i međusobne sukobe, pronalazio je po šumama migrantske kampove, i tražio da se njihovo oružje stavi pod kontrolu jer predstavlja opasnost po cijelu zajednicu u Subotici, itd. Hoću reći da se „Kurir“ iz nama nepoznatih pobuda srozao na nivo palanačkog nedokazanog tračanja. „Kurir je svojim smutljivim komentarima Željku s umišljajem uprljao obraz. Međutim, to pisanje se „Kuriru“ vratilo kao bumerang, jer je među ljudima koji imaju kritičku distancu prema pisanju „Kurir“ zaprljao sopstveni kredibilitet.
Cirkuzanersko hapšenje:
Peto, način hapšenja Željka Častvana je bio vrlo teatralan. Njegova supruga Ivana je dala javnu izjavu o tome da je Željko uhapšen nakon što se vraćao kući sa sastanka na kom se odlučivalo ko će kojim autom da ide, ko će s kim da putuje, ko će da plati benzin i slično. Uhapsili su ga na ulici kao da je najveći terorista, a onda su došla četiri inspektora i dva policajca specijalca koji su mu pretresli stan. Stariji sin je sve vidio, a onda su Željka odveli u pritvor. U nedelju 11 avgusta je bilo saslušanje osumnjičenih, nakon koga su pustili trojicu uhapšenih a Željku su odredili jednomjesečni pritvor. Pitala sam se kome je bila potrebna predstava o hapšenju, odnosno teatar, koji je po mom mišljenju ugrozio imidž policije i srozao njeno dostojanstvo. Uređena policija hapšenja izvršava bez prisustva javnosti i snimak zadržava za sebe, jer je ozbiljnoj policiji diskrecija prva i osnovna osobina.
Djela protiv ustavnog poretka:
Šesto, na Fejsbuk profilu advokatice Miline Dorić se nalazi i pitanje Ko to svakodnevno vrši krivična djela protiv ustavnog uređenja i bezbjednosti Republike Srbije? Zatim slijedi i izvod iz Krivičnog zakona Srbije, glava 28, o krivičnim djelima protiv ustavnog poretka Srbije. To su član 305, koji govori o dovođenju Srbije u položaj potčinjenosti ili zavisnosti prema nekoj drugoj državi, član 306, koji govori o potpisivanju ili priznanju kapitulacije ili o prihvatanju ili priznavanju okupacije Srbije ili nekog njenog dijela, kao i član 307, koji govori o ugrožavanju teritorijalne cjeline, o otcjepljenju dijela teritorije ili o njenom pripajanju drugoj državi. Željko Častvan je uhapšen na osnovu optužbe da podriva ustavni poredak Srbije na osnovu snimaka komunikacije između 23 člana jedne Telegram grupe koja je bila zatvorena za javnost pa je sadržaj dopisivanja bio dostupan samo članovima grupe. Ništa od napisanog sadržaja u toj grupi se nije odnosilo na ova tri člana Krivičnog zakona, ali je očito da je grupa bila pod prismotrom organa bezbjednosti.
Policija za početnike:
Sedmo, hajde sada da razmislimo o suštini hapšenja Željka Častana. Dakle, neko je, a ne znamo ko je taj neko, najprije morao uraditi analizu sadržaja prepiske 23 člana grupe na Telegramu i u toj prepisci naći ključne riječi koje se odnose na rušenje ustavnog poretka. Zatim je taj neko trebao nađene ključne riječi dovesti u vezu sa članovima 305, 306 i 307 Krivičnog zakona i protumačiti njihov smisao i značenje. Za one kojima je ova materija manje poznata, taj neko je u prepisci grupe od 23 člana morao naći eksplicitne rečenice npr. u stilu fraze „protestom ćemo pomoći Engleskoj da potčini Srbiju“. Samo bi ovakva i slične rečenice imale krivično- pravni kontekst koji bi opravdao hapšenje Željka Častvana. Međutim, sličnih rečenica u prepisci Željkove grupe na Telegramu nema.
Željko se želio boriti za dobrobit države sprečavanjem njenog zagađivanja, a ne štetiti državi njenim potčinjavanjem, okupacijom, kapitulacijom ili okupacijom. Iz tog razloga je Željkov advokat Milina Dorić podnijela žalbu na rješenje o pritvoru iz razloga što u sadržaju tužilačkog spisa nema nikakvog inkriminirajućeg sadržaja. Željko je bio svjestan da će na skupu biti provokatora, pa je učesnicima skupa dao upozorenje za slučaj da neko isprovocira „kornjače“ ( službena lica bezbjednosti). Tačnije rečeno, Željko je učesnike želio upozoriti da se sklanjaju od svih situacija kad se zateknu blizu policije i znakom uzvičnika naglasio njegovu važnost. Željko je to upozorenje napisao da se ne ponovi događaj od 7 juna 2020 godine, kada je policija napala ljude koji su bili zatečeni na tada održanom protestu.
Duško Krmpotić, profesor u srednjoj školi, koji se bavi i preciznom mehanikom, piše poeziju, ima objavljenih 16 zbirki poezije i dvije satire, je postavio pitanje: Da li je patriotizam krivično djelo? Borba za slobodu mišljenja? Za izbor, za opredjeljenje? Borba za besplatne udžbenike kako bi obrazovanje bilo obezbeđeno jednako svima, koje je, između ostalog i Ustavom zagarantovano? Da li je ažuriranje svijesti o Porodici i njenom značaju kao institucije zločin? Da li je borba protiv naoružanih migranata koji pucaju jedni na druge na uštrb starosjedilaca opštine u kojoj žive zagovaranje i raspirivanje mržnje? Da li i čišćenje šuma od nereda koji su ostavili iza sebe spada pod: ’’Napad na Ustavno uređenje’’?
Osmo, tvrdnja „Kurira“ da je Željko veličao antivaksere me rastužuje jer pokazuje koliko je „Kurir“ ili medicinski neinformisana medijska kuća, ili plaćenik neke farmaceutske industrije.
Lik uhapšenog:
Došli smo i do pitanja da li je Željko Častvan zaista državni neprijatelj? Da li je Željko bezbjednosno interesantna osoba i da li njegovo djelovanje ima destruktivan karakter? Njegova sestrična Sanja Babičković je napisala da Željko godinama učestvuje u svim akcijama koje doprinose zdravlju, slobodi i očuvanju životne sredine, da je više od 20 puta bio davalac krvi, da je puno puta spašavao i zbrinjavao životinje sa ulice, da je jednoj sugrađanki ponudio pomoć da joj se renovira kuća koja je bila pred urušavanjem, da je pronašao nestalu devojku sa smetnjama u razvoju u mjestu gdje je bio s porodicom na odmoru, da je u Subotici 2018 godine organizovao porodične šetnje u svrhu promocije porodičnih vrijednosti na kojima su učestvovali roditelji sa svojom dječicom, i sakupljao je potpise za besplatnu užinu i udžbenike svim subotičkim đacima. O njegovim ličnim kvalitetima se ovih dana na društvenim mrežama izjasnilo puno ljudi, koji su naveli da je rodoljub i patriota, da je pravdoljubiv, da je nesebičan, da voli dati podršku potrebitima, i još dosta drugih osobina koje se sve mogu svrstati pod pozitivne socijalne vrednosne orijentacije, koje su apsolutno nespojive sa psihološkim profilom kriminalca koji ugrožava državu i njen poredak.
Osim Sanje koja voli svog ujaka, podršku Željku i zahtjev za njegovim hitnim oslobađanjem su su dali i advokati Milorad Mihailović i Milina Dorić, zatim, subotički ogranci stranaka Pokret Živim za Srbiju, Pokret građanske Subotice, Nova demokratska stranka Srbije, Narodni pokret Srbije, Novo lice Srbije, MI-Snaga naroda, Dosta je bilo, Narodna stranka, Srpski pokret Dveri, zatim, Udruženje građana Ljekari i roditelji za nauku i etiku, Antiglobalisti Srbije, Narodna patrola, Narodni pokret Jači od sistema, mediji Srbin.info, Grad Subotica, Subotičke, novinar Miodrag Zarković, pravnik i pisac Predrag Jakšić, novinar i aktivista Dejan Nešković, pjesnik i satiričar Duško Krmpotić i mnogi drugi.
Čini se da je hapšenje Željka Častvana najprikladnije prokomentarisali Udruženje građanja Ljekari i roditelji za nauku i etiku rečenicom „Pozivamo nadležne da postupaju po zakonu a ne po narudžbini“ i nepoznati autor , koji je napisao „Mnogi okorjeli kriminalci su kulturnije hapšeni, a neki nikad ni nisu.“
Nadležnosti i bočne veze:
Prisjetimo se da je bezbjednost zajednice dijelom u nadležnosti MUP-a Srbije a dijelom u nadležnosti srbijanske bezbjednosne agencije. Zbog pasivnosti policije prema bezbjednosnim problemima sa migrantima, Željko je kao slobodni strijelac upadao u tuđu nadležnost s ciljem da se popravi stanje na terenu, i njegove aktivnosti su postigle zapažene rezultate. Međutim, nigdje u medijima nema natpisa o tome gdje su i na koji način završile usmene dojave Željka Častvana Policijskoj upravi Subotica i da li ih je policija obradila i proslijedila višim bezbjednosnim organima ili na tužilaštvo? I prijave protiv N.N. lica moraju pokrenuti na postupanje ako je signalizirani problem ozbiljan. Bezbjednost države i građana je veoma važna djelatnost sa kojom se niko ne bi smio šaliti. Iz tog razloga je informacija od javnog značaja da li je policija reagovala na dojave Željka Častvana ili nije. Ukoliko nema dokaza o prosljeđivanju Željkovih informacija i upozorenja, onda imamo moralno pravo da posumnjamo da između policije i migranata u Subotici postoji neka simbioza koja nije u skladu sa zakonom.
Kod hapšenja Željka Častvana upada u oči da je policija bila pristrasna, ali i da su takvi bili i tužilaštvo i sud. Gledajući sa strane, stiče se utisak da postoji neka tajna veza između policije i pravosuđa, da je ta veza poprimila patološke osobine i da može opasno na naruši integritet srbijanskog pravosuđa. Tužiteljica Manojlović G. Mladenka i sudija Biljana Stoparić moraju odgovarati zbog podrivanja pravosudnog sistema.
Zatim, treba da razjasnimo kakav motiv je imala policijsko-bezbjednosna ekipa da umjesto objektivne analize sadržaja prepiske Željka Častvana sa svoja 22 prijatelja u grupi na Telegramu, toj prepisci napakuje kvalifikaciju koja nije ni logički ni pravno održiva? Željela bih znati ko bi dobio poene stvaranjem afere oko Željka Častvana?U ovakvom okviru mi najčešće padne na pamet odgovor da ili neko želi da napreduje u karijeri ili da se uvuče u gu*icu nekom svom nadređenom.
Ivica Dačić:
Ivica Dačić je prvi policajac države. Njegov zadatak je i da čuva ugled policije, koja treba da položi račune zašto ide hapsiti običnog mirnog čovjeka sa uniformama fantomkama i dugim cijevima, kao da je u pitanju opasni terorist.Ni veliki kriminalci u Srbiji nisu bili hapšeni na takav način. Dalje, policija treba da položi račune zašto je hapšenje izvedeno na tako nedelikatan način da će Željkovom sinu ostati traumatično sjećanje za cijeli život? Dječak ima dovoljno godina da tu mračnu scenu nikad ne zaboravi.
Osim toga, Dačić je i potpredsjednik vlade pa je dužan i da čuva vladavinu prava i da reaguje na svakog ko je krši, pa makar to bila i bratska bezbjednosna struktura. Dačić je bio dužan da se pobuni protiv izmišljene kvalifikacije „rušenje ustavnog poretka“. Isto tako, Dačić je dužan da građanima objasni da li su tri situacije u vezi sa Željkom pokazatelji represije u srbijanskoj policiji ili nisu. Naime, u udbaškim društvima su hapšenike pokušavali psihički slamati raznim invazivnim i agresivnim metodama. Jedna od njih je bila i izlaganje dejstvu insekata, a Željka je napalo puno stjenica koje su mu izazvale jak upalni proces na koži. Zato je bitno saznati da li su stjenice unešene u zatvor s namjerom da izgrizu Željka ili su već bile tamo, u sklopu užasnih nehigijenskih uslova u zatvorskim ćelijama. Drugo, u udbaškim društvima su hapšenike pokušavali psihički slomiti i potpunim prekidom komunikacije sa bliskim osobama i sa okolinom, pa treba objasniti i zašto su pocijepani skoro svi plakati podrške Željku Častvanu i zašto mu je ugašen Fejsbuk profil? Uhapšenici iz podrške bliskih osoba crpe snagu koja im je potrebna da se nose sa situacijom u kojoj su se našli, a Željka su odvojili od Ivane, Lazara, Damjana i njegovih kućnih prijatelja.Osim toga, Željku je vještačkim putem maknuta i vizura podrške građana, kako bi bez viđenja te podrške postao ubijeđen da je usamljeni borac za pravdu i da nema nikakav socijalni uticaj na svoje okruženje, što nije tačno.
Policijski aparat:
Policijsko-bezbjednosna struktura u Subotici je pokušala zataškati svoj nerad i obrušiti se na Željka koji je na taj nerad pokazao prstom. Kad je u pitanju ta državna struktura, ona, općenito gledano, može biti sastavljena od zdravog i od bolesnog tkiva. Onaj ko je izmislio da je Željko pokušao narušiti ustavni poredak, pripada bolesnom tkivu srbijanskog policijsko-bezbjednosnog aparata. Taj neko je pokušao da svoju „istinu“ o Željku nametne javnosti i taj pokušaj ima težinu klasičnog tumoroznog ispada. Iz tog razloga bi MUP Srbije morao pokrenuti internu stragu o ponašanju subotičke policije u vezi sa migrantima i posljedično u vezi sa Željkom Častvanom, jer šefovi subotičke policije imaju funkciju jahača Apokalipse u ubacivanju i širenju bolesnog tkiva u policijsko-bezbjednosne strukture.
Zadatak Ivice Dačića je da zaštiti zdravo policijsko tkivo od bolesnog i da procijeni kojom brzinom se taj bolesni dio razvija kako bi ga otklonio ili hirurškim rezom ili drugim prikladnim metodama. Ukoliko Dačić ne bude vidio da tumor nagriza i urušava zdrave dijelove, pred njegovim nogama će se pojaviti živi pijesak u koji će potonuti svono što vrijedi a što je pod njegovom komandom. A živi pijesak će biti apokaliptičan kraj kvaliteta srbijanske policije.