Bjelopoljac Demir Ličina oca pamti vrlo malo, kao kroz maglu.
Imao je tri godine kada je Iljaz Ličina, tadašnji radnik građevinskog preduzeća „Ratko Mitrović” otet i ubijen, kako se ispostavilo, zbog bošnjačke nacionalnosti.
On je jedan od 20 nesrpskih žrtava koje su 27. februara 1993. naoružani pripadnici specijalne jedinice „Osvetnici” Vojske Republike Srpske, pod komandom Milana Lukića, izveli iz voza na pruzi Beograd-Bar, oteli, a zatim mučili i ubili.
U to vreme već je uveliko buktao rat na teritoriji Bosne i Hercegovine, a pruga prolazi malim dijelom preko opštine Rudo u Republici Srpskoj. Tu je za mnoge u vozu 671 bila poslednja stanica – Štrpci.
„Njihov jedini grijeh je bilo ime, čak ni prezime.
„Imali su označena imena i zbog toga su pobijeni”, kaže Demir Ličina za BBC na srpskom.
Zajedno sa Demirovim ocem, ubijeni su i Esad Kapetanović, Fehim Bakija, Šećo Softić, Rifat Husović, Halil Zupčević, Senad Đečević, Jusuf Rastoder, Ismet Babačić, Adem Alomerović, Muhedin Hanić, Safet Preljević, Džafer Topuzović, Rasim Ćorić, Fikret Memović, Fevzija Zeković, Nijazim Kajević, Zvjezdan Zuličić, Tomo Buzov i jedna nepoznata osoba.
Šta se dogodilo?
Svi ubijeni su u subotu, 27. februara 1993. ujutro u 10 sati krenuli sa glavne željezničke stanice u Beogradu. Bili su putnici i radnici koji su se slučajno našli na pogrešnom mjestu. Demirov otac je tog dana išao u Beograd po platu i da odnese doznake za bolovanje u firmu.
Po svjedočenjima, već na Novom Beogradu su putnici voza legitimisani, navodno su nadležni jurili švercere, a u stvari su prvi put na voznim kartama upisivana imena putnika. Poslije Užica, na stanici Štrpci sačekali su ih naoružani pripadnici Višegradske brigade takozvane Vojske Republike Srpske. Oni sa bošnjačkim imenima izvedeni su napolje i odvedeni vojnim kamionom dalje ka mestu Prelovo.
„Moj otac je poznavao tadašnjeg konduktera i otpravnika vozova i oni su pokušali da ga zaštite riječima ‘to je naš čovjek’, a to su potvrdili i na suđenju kao svjedoci.
„Međutim, ta vojska koja je ušla i izvršila otmicu je rekla ‘možeš onda ti da ga zamijeniš’ i odvedeni su tako”, kaže Memović Čolović, koja je pratila i suđenja u Beogradu i u Bosni i Hercegovini.
Kako su ubijeni?
Grupu otetih, vojnici su dovezli do osnovne škole u Prelovu, zatim istjerali iz kamiona, a potom ih udarajući nogama, rukama i kundacima pušaka primorali da uđu u fiskulturnu salu škole.
Tamo su pripadnici grupe nastavili da ih udaraju po svim dijelovima tijela više od sat vremena, nanoseći im brojne telesne povrede. Za to vrijeme psovali su im „balijsku majku”, a jedan od okrivljenih žrtvu je tukao električnim kablom.
„Poslije ovakvog okrutnog postupanja primorali su oštećene da skinu odeću i od njih oduzeli novac i druge vrijednije stvari”, dodaje se.
Zatim su ih, držeći uperene puške, primorali da samo u donjem vešu i bosi, ruku vezanih žicom na leđima, izađu iz fiskulturne sale i ponovo uđu u teretno vozilo kojim su došli, pa su ih odvezli u selo Mušići, do jedne spaljene kuće. Tamo su ih dočekali pripadnici oružane formacije i u grupama po dvoje ili troje, ubijali pucnjima iz vatrenog oružja u potiljak. Tako je ubijeno 18 civila, dok su dvojica ubijeni pri pokušaju bjekstva, jedan iz vatrenog oružja, a drugom je pripadnik jedinice prerezao vrat.
Do sada su pronađeni posmrtni ostaci četiri žrtve, među kojima je Demirov otac.
Tijelo Halila Zupčevića pronađeno je krajem 2009. u selu Sjedača na obali jezera Perućac, a posmrtni ostaci Rasima Ćorića, Jusufa Rastodera i Iljaza Ličine nađeni su u istom jezeru 2010, dok se za ostalim tijelima i dalje traga.
Svaka porodica je prethodno davala DNK uzorke, kako bi se stradali identifikovali.
Tokom sudskih procesa, na osnovu dokumentacije Željezničko-transportnog preduzeća (ŽTP) „Beograd” utvrđeno je da je otmica bila unaprijed planirana i da su predstavnici državnih organa Srbije i Savezne Republike Jugoslavije, koju su činile Srbija i Crna Gora, bili upoznati sa postojanjem plana da se na stanici Štrpci izvrši otmica putnika muslimanske nacionalnosti.
ŽTP je odmah po saznanju da postoji takav plan obavijestio nadležne organe o njemu, ali ništa nije preduzeto da se otmica spriječi, navodi se u dokumentu organizacije Žene u crnom „Nikad nećemo zaboraviti zločin u Štrpcima”.
Država je odgovorna za ovaj zločin, smatra Demir Ličina, jer je znala da se nešto planira, a ništa nije preduzela da se to spriječi.
„Ako se zna da je postojala takva informacija mjesec dana pre otmice, onda to meni sa ove vremenske distance govori da je to bio dobro osmišljen državni zločin”, napominje on.
