Nevjerovatan arheološki nalaz u Bosni konačno objavljen u naučnom časopisu. Austrijski i Bosanski arheolozi otkrivaju pogrebne prakse iz bronzanog i željeznog doba u srednjoj Bosni.
Iskopavanja groblja Kopilo u srednjoj Bosni 2021. i 2022. godine pružila su prvi uvid u pogrebne prakse iz bronzanog i željeznog doba u ovom dijelu Evrope. Zabilježili smo ukupno 46 inhumiranih grobnica, s različitim nalazima koji ukazuju na nadregionalne kontakte ove populacije.
Nalazi sa Kopila i jedinstvena struktura groblja u jugoistočnoj Evropi imat će neposredan utjecaj na razumijevanje prapovijesnih mrtvačnica na ovim prostorima.
Naša saznanja o pogrebnim praksama iz kasnog bronzanog i starijeg željeznog doba (1200–500 pne) na području Bosne jedva su se poboljšala. Prethodni nalazi upućuju na to da je planinsko područje Dinarskih Alpa na zapadnom Balkanu bilo jedno od rijetkih regija u kojima je kremacija odbačena kao pogrebni obred tokom širenja fenomena polja urne u Evropi iz bronzanog doba (1400-900 pne).
Istraživači su koristili tehnologiju vazdušnog lidara da otkriju nova grobna mjesta u srednjoj Bosni gdje su utvrđena naselja bila uobičajena u brdima tokom bronzanog doba. Otkriveno nalazište Kopilo nalazi se u zeničkom slivu rijeke Bosne. Groblje pokriva površinu od 1700 kvadratnih metara. Ovo je zaista nevjerovatno otkriće, s obzirom da nijedno drugo groblje nije arheološki istraženo na tom području.
Istragom je otkriveno 19 kružnih kamenih konstrukcija u različitom stepenu očuvanosti, sa ukupno 46 grobova. Čini se da je stavljanje male posude za piće (šolje ili vrča) blizu glave pokojnika sastavni dio neke od ceremonija.
Dvostruki ukopi sa suprotno orijentiranim pojedincima, jedan trostruki ukop (odrasla osoba, dijete i novorođenče) i grobovi sa odabranim, rastavljenim elementima (npr. dječja lobanja u Gr. 2) upućuju na složene rituale koji, između ostalog, obuhvataju sekundarne ukope, ponovno otvaranje grobova, naknadno sahranjivanje neposredno iznad postojećeg groba (sa novim slojem kamenih ploča) i manipulaciju raspadnutim tijelima unutar grobova.
Rad pod nazivom “Kopilo: novootkriveno groblje kasnog bronzanog i željeznog doba u Bosni” su objavili Mario Gavranović, Lukas Waltenberger, Irene M. Petschko, Edin Bujak i Ikbal Cogo u časopisu “Antiquity” Cambridge University Press.
Mario Gavranović je arheolog s bečkog Instituta za evropsku i orijentalnu arheologiju, Odrastao je u Bugojnu. Živi u Beču od 2015, prije toga je proveo 20 godina u Berlinu gdje je završio fakultet, magistrirao i doktorirao 2010.
Ono što je ovdje fascinantno, i želio bih čestitati svima koji su uključeni je saradnja dr. Gavranovića sa kolegama u Bosni i Hercegovini, napisao je Dr. Edhem Čustović.