Sandžačka prvomajska teferič tradicija na Pešteri: Zvecka zlato na nevjestama u narodnim nošnjama

Prva dva majska dana, na Pešterskoj visoravni, odavno su upisana u kalendar tradicije. Teferič (vašarske tradicije), koja se “reprizira“, svake godine, od 1. maja do poznih ljetnjih dana.

Sve počinje 1. maja u Karajukića Bunarima i Kladnici, u sjeničkoj opštini, a nastavlja se narednog dana u Delimeđu, na dijelu visoravni koji pripada tutinskoj opštini. Na prostrane “razlivene“ poljane stiže se ranije. Dolaze ljudi sa svih strana, iz sela i gradova, iz dijaspore. Stari i mladi. Namjernici i radoznalci. Tu su da se vide i vide, sretaju i nadmetaju, kolo zaigraju, statusne simbole “daju na znanje“, osvoje ili potvrde “počasti“… Poljana je opasana luksuznim automobilima domaćih i inostranih registracija. Unutra je vašarski život. Centralni dijelovi pripadaju ugostiteljskim šatrama. Od ranog jutra. Poljem se šire mirisi čuvenog pešterskog pečenja i obaveznog roštilja, piše “Danas“.

Malo dalje su sportska nadmetanja – bacanje kamena s ramena, bacanje ćuskije, utakmice u malom fudbalu trka konja, bez koje su vašari gotovo nezamislivi. Vlasnici svoje konje, za tu priliku, posebno pripremaju. Šampionske titule “brane“ se jednu ili nekoliko godina uzastopno.

Na vašarištu, od jutra do mraka, pauze nema. Kratke šetnje progutaju po nekoliko kilometara pješačenja, ruke na stotine pozdravljanja i obrazi pretrpe isto toliko poljubaca. Zagledanjima i razgledanjima broja nema.

Oko podne počinje igranka. Lokalni muzičari, sa ustaljenim repertoarom i najjačim pojačalima, kreću u dobar posao. Euri iz dijaspore započinju kolo. Mora da se zna, i to po nekoliko puta, ko za kolovođu plaća da kolo povede, pa da nastavi i dalje da vodi. Sve se plaća, i početak i nastavak. Jedno kolo “zaplete“ po nekoliko stotina eura.

Kad se kolo povede, počinje da se mjerka status domaćina i pešterskih sela i dijaspore. Oko vašarišta su luksuzni četvorotočkaši, a u kolu zlatnici, đerdani od dvolirki, petolirki, šorvana, prstenje svih veličina i boja…

Zvecka zlato na “taze“ nejvestama u narodnim nošnjama i na djevojkama, potencijalnim udavačama. Neka se vidi ko je gazda.

Posebno su interesantne nevjeste, koje na sebi imaju neparan broj zlatnika povezanih zlatnim okovima. Teško po kilogram, dva, a vrijedno i po stotinu i više hiljada eura. Da se vidi bogatstvo doma u koji je došla.

U kolu se još bolje vidi. Vodi kolo, pa nastavlja “i dalje“ da vodi po nekoliko puta. A, euri lete iz džepova svekara, očeva, braće, daidža, amidža.

Isto važi i za potencijalne udavače, koje mjerkaju domaćini za svoje nasljednike. I one, u dugim haljinama, vode kolo. I na njima zvecka zlato. Manje ga je nego na nevjestama.

Od preglasne muzike, koja mora da stigne do svakog ćoška na teferiču, ne čuje se zujanje kamera i škljocanje foto aparata. Zvanično da se zabilježi sve i prikaže na lokalnim televizijama, radi izbora najlepše nevjeste i mis vašara. Mobilni telefoni su stalno dežurni za slanje vašarske atmosfere “upravo sad“. Ostaje zapisano u vremenu, kakav je bio Prvi maj u Karajukića Bunarima i Kladnici, na vrhu Pešterske visoravni.

Izvor: Danas.rs