Kada dođete u Sjenicu, gradić i istoimenu opštinu u jugozapadnom dijelu Srbije, na prostranoj Sjeničko-Pešterskoj visoravni, ne možete, a da ne primijetite prelijepo zdanje – džamiju Pertevnihal Valide sultanije, poznatu kao džamija “Sultan Valide”.
Nalazi se u samom centru Sjenice i jedan je od simbola tog sandžačkog grada i opštine na jugozapadu Srbije.
Sagrađena je sredinom 19. stoljeća kao zadužbina majke 32. sultana i 111. islamskog halife Abdulaziza. Pored one u Sarajevu, ima status “carska” ili “careva”, jer ju je gradila sultanova porodica. Specifična je i jedinstvena u graditeljskom smislu, jer ima kube (kupolu) bez stubova čiji je prečnik oko 15 metara.
Sultan Valide džamija predstavlja sjedište vjerskog, društvenog, obrazovnog, odgojnog i sveukupnog života Sjenice.
Hazir ef. Dacić je imam “Sultan Valide” džamije od 2003. godine.
“U narodu je poznata kao Velika džamija zbog gabarita. Sagrađena je 1870., a godinu kasnije je otvorena. Ona je za Sandžak, Srbiju i Balkan od izuzetnog značaja jer je jedna od rijetkih građevina tzv. carskih džamija, koje danas postoje. Sredstva za njenu izgradnju su izdvajana iz samog budžeta sultana. Ona je jedina carska džamija u Srbiji. Ovo nije samo vjerski, nego je i kulturološki objekat”, pojasnio je Dacić za Anadoliju.
Pored simbolike ponovnog rađanja Osmanlijskog carstva, specifična je i jedinstvena u graditeljskom smislu, jer ima kube (kupolu) bez stubova čiji je prečnik oko 15 metara.
“Ovo je centar svih vjerskih i duhovnih dešavanja ovoga grada, a nalazi se na jednoj prelijepoj lokaciji za koju Evlija Čelebija govori da u kasabi Sjenica je postavljena džamija na izvanrednoj lokaciji. I prosto je nezaobilazna sa bilo koje strane”, rekao je Dacić.
Sjenička džamija dominira tim gradom. Nalazi se prekoputa zgrade lokalne uprave na malom uzvišenju. Sagrađena je bez temelja, od bijelog kamena i materijala sa ovog podneblja.
Turska agencija za međunarodnu saradnju i koordinaciju (TIKA) je prije nekoliko godina započela obnovu džamije Sultan Valide, temeljnu i najobimniju od izgradnje.
“Džamija je sačuvala svoj autentični izgled i od njene izgradnje nije imala nekih ozbiljnijih oštećenja, ni za vrijeme Prvog niti Drugog svjetskog rata. Sagrađena je od specifičnih temelja, od šiblja koje je natopljeno katranom i ima sposobnost oscilacije. Tako da ni zemljotresima ni ratovi koji su bili kroz historiju nisu oštetili ovaj vjerski objekat. Nije imala ozbiljnih rekonstrukcija sve do 2018. godine kada smo ušli u veliki projekat sa TIKA-om, agencijom Republike Turske gdje smo imali potpunu rekonstrukciju ove džamije. Rekonstrukcija je trajala pune dvije godine i dobili smo njen prvobitan izgled”, istakao je Dacić.
Kako je kazao, to je i bila namjera TIKA-e, da se vrati autentični izgled ovog važnog vjerskog objekta.
Džamija je dobila uređen avlijski prostor, novi šadrvan i tarih (tabela) iznad ulaznih vrata.
Iznad vrata džamije graditelji su postavili tablu na kojoj se ukazuje da je ona restaurirana za vrijeme turskog predsjednika Recepa Tayyipa Erdogana.
“Dok hajrat sultanije Valide čekaše ummet TIKA za vrijeme Erdogana restaurira ovaj mehabet (svetinju), sva srca se nurom ispuniše i za datum restauracije rekoše: ‘Uz pomoća Allaha Voljenog, Veličanstvenog i Bogatog 1440. (h.g.)’”, piše na tarhihu.
Dacić je ukazao na važnost ovog objekta koji podsjeća na ta vremena iz 1871. godine.
“To je historijsko blago koje treba da čuvamo, a i da ostavimo u amanet generacijama koje dolaze poslije nas”, naglasio je imam ove carske džamije.
Radi se o jednoj od većih džamija na području Balkana.
“Veliki je kapacitet ovog objekta. Prima više od 1.000 vjernika, bez harema i trijema”, dodao je Dacić.
Na području Sjenica ima oko 20 džamija, a u gradu sedam.
Anadolija